Hereke Halı Fabrikası, Cumhuriyet'in ilanından sonra Sanayi ve Maddin Bankasına 1938 yılında önce Sanayi Ofisine akabinde de Sümerbank'a bağlanmışt ır. Başbakanlık Özelleştirme Kurulunun 14 Haziran 1995 tarih ve 94/45 sayılı kararı ile Milli Saraylar Daire Başkanlığı'na devredilmiş ve bir Müze-Fabrika kimliğinde saray, köşk ve kasırların tefrişleri için üretimini günümüze kadar sürdürmeye devam etmiştir.
Hereke Halı Fabrikası 1995 Yılında Milli Saraylar Daire Başkanlığı'na bağlandıktan sonra mobilyalar üzerindeki kumaşlar incelenerek ilk döşemelik kumaşlara ulaşılmış ve belgelenen kumaşlar yeniden üretimi yapılması için fabrikaya gönderilmiş ve bu kumaşlar yeniden üretime geçilerek mobilyalar özgün kumaşları ile yeniden kaplanabilmiştir. 1995 Yılında üretilmekte olan 48 desen âdeti 1998 yılında 1157, 356 ve 84 numaralı desenlerin yeniden üretilmesi ile 51 âdete çıkmışt ır. 2003 yılından itibaren 2010, 2009, 2008, 847, 72, 703 ve 89 numaralı desenlerinde üretime geçmesi sonucu üretilen kumaş âdeti 58'e ulaşmışt ır. 143 adet orijinal desen içerisinden üretimi yapılabilen 58 adet desen mevcuttur. Yeniden üretilmesi için üzerinde çalışılan desenlerden 43 ve 952 numaralı desenlerin dışında Cumhurbaşkanlığı köşkü için numarası belirlenmemiş desenler bulunmaktadır.
Osmanlı Kumaş sanatında önemli bir yer tutan çatma kadifeler Hereke dokumaları içinde de yer almaktadır. Hereke dokumaları içerisinde 345, 7, 1009, 629, 2009 ve iki adet de numarası tespit edilemeyen toplamda yedi adet çatma kadife bulunmaktadır. Bu çatma kadifelerden sadece 2009 ve 629 numaralı desenler üretilebilmektedir. Üretimi devam etmeyen kumaşlar arasında yoğunlukta bulunan çatma kadifeler için yeniden üretim çalışmaları sürmekte ve 1999 yılı hedef programına alınan ve yeniden üretimi gerçekleşebilen 2009 desen numaralı çatma kadife de olduğu gibi 7 numaralı desen içinde yeniden üretilebilme çalışmaları sürdürülmektedir.
Günümüzde Milli Sarayların, köşk ve kasırların tefrişlerinde kullanılan Hereke İpekli Dokumları, Milli Saraylar ürünlerinin satıldığı yerlerde hediyelik olarak masa örtüsü, şimentablo gibi küçük ebatlarda satılmaktadır. Ayrıca bu ürünler yurt dışından gelen devlet büyüklerine hediye olarak sunulmaktadırlar. Hereke Dokumalarında kullanılan malzemelerde imparatorluk boyunca ipeğin yanında altın gümüş gibi malzemelerde kullanılmıştır. Günümüzde altın gümüş iplerin verdiği parlaklık ve renk çeşitliliği ipek ipliklerle verilmeye çalışılmaktadır.
Hereke Fabrikası ve Milli Sarayların günümüz projeleri arasında Çankaya Köşkünü Müze-Köşk şeklinde tekrar düzenleme ve bu düzenleme içerisinde tefrişinde Hereke Dokumaları kullanılması vardır. Çankaya köşkü için dokunmakta olan desenler arasında 999 numaralı desenin fıstık yeşili rengi, 1023 numaralı Dolmabahçe Sarayında da Camlı Köşkte bulunan desen ve ayrıca yeni üretim kapsamına alınmış numarası olmayan bir desen yer almaktadır. Burada kullanılacak kumaş desenlerinin Atatürk'ünde beğendiği desenlerin kullanılması düşünülmektedir. Ayrıca Dolmabahçe Sarayı'nda 6 numaralı salonun 999 numaralı desenle tefrişi gerçekleştirilmiştir. Salonun perdelerinde kumaşla aynı renkte atlasla kombin bir şekilde düzenleme yapılmıştır. Hereke de yeni bir düzenleme olarak da Kaiser Wielhelm Köşkü ve Misafirhanesi'nin yeniden düzenlenmesi düşünülmektedir. Henüz proje aşamasında olan Müze-Fabrika kimliğinin çatısı altında bu düzenlenmenin yapılması düşünülmektedir.
Son olarak İzmit'te bulunan Av Köşkü Hereke dokumalarıyla döşenmiş restorasyonun dan sonra tefrişinde Hereke İpekli Dokumaları kullanılmışt ır.19. Yy. Osmanlı Dokuma geleneğini yaşatmaya devam eden Hereke Fabrikası Müze-Fabrika olarak yaşamına devam etmektedir. Kurulduğu dönemdeki desen çeşitliliğine kavuşturulmasına çalışılmakta ve buna bağlı olarak Milli Saraylara bağlı saray, köşk ve kasırlardaki özgün kumaşlara yeniden dönülmesi hedeflenmektedir. Saraylarımızın orijinal mefruşat yaşatılması adına çalışmalar devam etmekte ve gün geçtikçe bu gerçeğe daha da yaklaşılmaktadır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder